Początek grudnia przyniósł prawdziwe trzęsienie ziemi w świecie kredytów konsumenckich. Rzecznik Finansowy opublikował długo wyczekiwane stanowisko, które systematyzuje błędy banków i instytucji pożyczkowych. Wniosek? Tysiące umów kredytowych w Polsce może kwalifikować się do zastosowania Sankcji Kredytu Darmowego (SKD). Dla kredytobiorców oznacza to możliwość zwrotu wszystkich kosztów kredytu – odsetek, prowizji i opłat.
Poniżej analizujemy, co dokładnie zmienia ten dokument i jak wykorzystać go w walce z bankiem, zanim zrobi to TSUE.
Czym jest stanowisko Rzecznika Finansowego z 1 grudnia?
To „mapa drogowa” dla sądów i konsumentów. Rzecznik Finansowy, przy wsparciu profesorów prawa i ekonomii, wyprzedził orzecznictwo TSUE, wskazując wprost: przepisy chroniące konsumenta są często łamane, a banki stosują „kreatywną księgowość”, by ukryć rzeczywiste koszty kredytu.
Co kluczowe dla Ciebie – Rzecznik podkreślił, że nie ma znaczenia, czy błąd banku był „drobny”, czy „rażący”. Istotne jest to, czy błąd ten utrudnił Ci porównanie oferty z konkurencją. Jeśli tak – należy Ci się darmowy kredyt.
4 Filary Stanowiska Rzecznika – Gdzie banki popełniają błędy?
1. Termin na skorzystanie z sankcji (Ważne dla spłaconych kredytów!)
To najważniejsza informacja dla osób, które już zamknęły swoje zobowiązania. Banki często twierdzą, że roczny termin na złożenie oświadczenia o SKD biegnie od daty zawarcia umowy lub jej wygaśnięcia. Stanowisko Rzecznika: Termin biegnie od dnia wykonania umowy, czyli momentu, w którym obie strony (Ty i Bank) rozliczycie się do zera.
Wniosek: Nawet jeśli spłaciłeś kredyt 8 miesięcy temu, nadal możesz złożyć oświadczenie i żądać zwrotu kosztów.
2. „Magia” Całkowitej Kwoty Kredytu (Kredytowane Kredytowanie)
Najczęstszy grzech pożyczkodawców to doliczanie prowizji do kwoty kredytu i naliczanie odsetek od tej sumy.
- Przykład: Bierzesz 10 000 zł „na rękę”. Prowizja wynosi 2 000 zł. Bank w umowie wpisuje kwotę kredytu 12 000 zł i od tej kwoty liczy odsetki.
- Stanowisko Rzecznika: To nielegalne. Całkowita Kwota Kredytu to tylko to, co faktycznie dostałeś do dyspozycji (10 000 zł). Bank nie może zarabiać odsetek na swojej własnej prowizji. Takie działanie zniekształca RRSO i jest podstawą do SKD.
3. Pułapka RRSO i błędne założenia
RRSO (Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania) to nie tylko liczba. To wynik skomplikowanego wzoru. Stanowisko Rzecznika: Jeśli bank podał RRSO, ale nie wyjaśnił założeń przyjętych do jego wyliczenia, albo – co gorsza – wyliczył je błędnie (zaniżając lub zawyżając), naruszył obowiązek informacyjny.
Uwaga: Rzecznik podkreśla, że nawet „zawyżenie” RRSO (teoretycznie bezpieczne dla banku) jest błędem, bo wprowadza klienta w błąd przy porównywaniu ofert.
4. Blankietowe zmiany opłat
Czy w Twojej umowie jest zapis: „Bank może zmienić tabelę opłat w przypadku zmiany parametrów ekonomicznych”? Stanowisko Rzecznika (w ślad za wyrokiem TSUE C-472/23): Takie zapisy są nieważne. Klient musi wiedzieć dokładnie, o ile i dlaczego zmieni się opłata (musi być to weryfikowalne matematycznie). Jeśli zapis jest niejasny – umowa ma wadę.
TABELA: Czy Twoja umowa ma wadę? (Praktyka vs Rzecznik)
Poniższa tabela pomoże Ci wstępnie zweryfikować, czy Twoja umowa kredytowa lub pożyczkowa może kwalifikować się do zastosowania Sankcji Kredytu Darmowego.
| Obszar analizy | Praktyka Banków/Pożyczkodawców (BŁĄD) | Stanowisko Rzecznika Finansowego (POPRAWNIE) | Skutek prawny |
| Prowizja a odsetki | Bank dolicza prowizję do kwoty kredytu i nalicza odsetki od całości (Kapitał + Prowizja). | Odsetki mogą być naliczane wyłącznie od kwoty wypłaconej klientowi „na rękę”. | SKD (Zwrot odsetek) |
| Odstąpienie od umowy | Bank informuje, że odstąpienie musi być w formie pisemnej. | Klient ma prawo odstąpić w dowolnej formie dopuszczalnej prawem. | Wadliwa informacja = SKD |
| Koszt odstąpienia | Bank żąda zwrotu kapitału + odsetek, ale nie podaje kwoty odsetek dziennych. | Bank musi podać kwotę odsetek dziennych należnych przy odstąpieniu. | Podstawa do SKD |
| Wcześniejsza spłata | Bank zwraca prowizję, ale nie informuje o tym wprost w umowie przy jej zawieraniu. | Umowa musi zawierać jasną informację o proporcjonalnym obniżeniu wszystkich kosztów. | Podstawa do SKD |
Dlaczego warto działać teraz?
Stanowisko Rzecznika Finansowego to potężny argument w sądzie, ale nie działa automatycznie. Bank sam z siebie nie odda pieniędzy. Dokument ten jest „amunicją”, którą musi wystrzelić Twój pełnomocnik.
Sprawy frankowe nauczyły nas, że linia orzecznicza ewoluuje. Obecnie jesteśmy w punkcie zwrotnym dla kredytów gotówkowych (konsumenckich). Sądy coraz częściej przychylają się do interpretacji pro-konsumenckiej, a grudniowe stanowisko Rzecznika usuwa sędziom wiele wątpliwości.
CHECKLISTA: Kiedy możesz skorzystać z Sankcji Kredytu Darmowego?
Jeżeli odpowiesz „TAK” na co najmniej jeden z poniższych punktów, Twoja umowa powinna trafić do analizy prawnej:
-
[ ] Czy jest to kredyt konsumencki (gotówkowy, ratalny, konsolidacyjny) do kwoty 255 550 zł?
-
[ ] Czy umowa została zawarta po 18 grudnia 2011 roku?
-
[ ] Czy bank naliczał odsetki od kwoty powiększonej o prowizję lub ubezpieczenie?
-
[ ] Czy w umowie brakuje konkretnych założeń, jak wyliczono RRSO?
-
[ ] Czy spłaciłeś kredyt wcześniej, a bank nie rozliczył się z Tobą automatycznie z prowizji w terminie 14 dni?
-
[ ] Czy kredyt jest nadal spłacany LUB minął mniej niż rok od jego całkowitej spłaty?
Pamiętaj: Sankcja Kredytu Darmowego oznacza, że zwracasz bankowi tylko „czysty kapitał”. Wszelkie wpłacone odsetki, prowizje, ubezpieczenia i opłaty przygotowawcze podlegają zwrotowi na Twoje konto lub zaliczeniu na poczet kapitału (jeśli kredyt wciąż trwa).
Co zrobić w następnym kroku?
Nie musisz samodzielnie przedzierać się przez gąszcz przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Stanowisko Rzecznika Finansowego liczy wiele stron prawniczego wywodu, który my potrafimy przełożyć na pozew sądowy.
Masz umowę kredytową? Pozwól nam ją sprawdzić. Analiza pod kątem Sankcji Kredytu Darmowego w naszej kancelarii jest wstępnie bezpłatna. Sprawdzimy, czy bank zastosował niedozwolone „kredytowanie kosztów” lub błędnie wyliczył RRSO.