nieautoryzowane transakcje bankowe- pomoc prawna

Nieautoryzowana transakcja bankowa to każda transakcja płatnicza wykonana bez świadomej zgody właściciela rachunku. Oznacza to, że posiadacz konta nie zatwierdził danej operacji osobiście ani nie udzielił upoważnienia do jej wykonania. Do kategorii tej zaliczają się m.in. przelewy, wypłaty czy płatności kartą dokonane przez osoby trzecie (np. cyberprzestępców), które uzyskały dostęp do konta w sposób nieuprawniony. Innymi słowy – jeśli ktoś obcy dysponował Twoimi danymi (lub środkami) i wykonał operację na Twoim rachunku bez Twojej woli, jest to transakcja nieautoryzowana.

Zgodnie z art. 46 ustawy o usługach płatniczych dostawca usług płatniczych (najczęściej bank) ma obowiązek niezwłocznie zwrócić posiadaczowi rachunku pełną kwotę nieautoryzowanej transakcji. Taki zwrot powinien nastąpić najpóźniej do końca następnego dnia roboczego po zgłoszeniu przez klienta zaistnienia nieautoryzowanej transakcji (tzw. zasada D+1). Istnieją tylko dwie sytuacje, w których bank może odmówić zwrotu utraconych środków: (1) gdy ma uzasadnione i udokumentowane podejrzenie, że to sam klient próbuje wyłudzić nienależne pieniądze (wówczas bank ma prawo wstrzymać zwrot i powiadomić organy ścigania), oraz (2) gdy klient zgłosi nieautoryzowaną transakcję dopiero po upływie 13 miesięcy od dnia jej dokonania. Poza tymi wyjątkowymi przypadkami to bank ponosi ryzyko finansowe związane z transakcją, której klient nie autoryzował, i powinien oddać skradzione pieniądze. W praktyce banki często powołują się na tzw. rażące niedbalstwo po stronie klienta (np. niewystarczające zabezpieczenie hasła lub nieostrożne udostępnienie danych). Jednak nawet zarzut rażącego niedbalstwa nie zwalnia banku z obowiązku wcześniejszego zwrotu środków – bank może dopiero po wypłaceniu pieniędzy dochodzić od klienta ich zwrotu na drodze sądowej, jeśli udowodni, że klient w rażący sposób zaniedbał podstawowe zasady bezpieczeństwa. Warto pamiętać, że ciężar udowodnienia niedbalstwa spoczywa na banku. Z perspektywy poszkodowanego konsumenta przepisy są więc dość korzystne, choć niestety w praktyce uzyskanie zwrotu często wymaga podjęcia stanowczych działań, w tym wejścia na drogę sądową.

Jeśli zauważysz na swoim koncie bankowym transakcję, której nie dokonałeś, działaj natychmiast. Oto kroki, które należy podjąć krok po kroku:

1. Powiadom bank i zablokuj dostęp do konta. Skontaktuj się z bankiem niezwłocznie po wykryciu podejrzanej operacji. Poinformuj bank o nieautoryzowanej transakcji i poproś o natychmiastowe zablokowanie karty płatniczej oraz dostępu do bankowości elektronicznej, aby zapobiec kolejnym transakcjom. Bank odnotuje zgłoszenie i rozpocznie wewnętrzną procedurę wyjaśniającą.

2. Złóż reklamację w banku. Sporządź oficjalną reklamację (na piśmie lub poprzez system bankowości elektronicznej) dotyczącą nieautoryzowanej transakcji. Opisz krótko sytuację – kiedy zauważyłeś brak środków, na jakie kwoty i daty opiewa transakcja, której nie dokonałeś. Zażądaj zwrotu utraconych pieniędzy zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zachowaj kopię reklamacji oraz potwierdzenie jej złożenia (np. numer sprawy nadany przez bank).

3. Zawiadom policję o popełnieniu przestępstwa. Udaj się na najbliższą komendę policji lub posterunek i złóż zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia oszustwa finansowego na Twoją szkodę. Podaj wszystkie znane Ci okoliczności – daty, kwoty, okoliczności zdarzenia, a także informacje o tym, w jaki sposób mogło dojść do kradzieży (np. czy ktoś dzwonił do Ciebie podszywając się pod bank, czy kliknąłeś w podejrzany link w wiadomości SMS/e-mail itp.). Otrzymasz potwierdzenie przyjęcia zawiadomienia (warto poprosić o kopię protokołu zeznań) – ten dokument może okazać się istotnym dowodem w sporze z bankiem.

4. Zabezpiecz dowody i dokumenty. Upewnij się, że masz dostęp do wszelkich dowodów związanych ze sprawą. Zrób kopie lub zrzuty ekranu historii transakcji pokazujące nieautoryzowane operacje, zachowaj korespondencję z bankiem (e-maile, pisma, odpowiedzi na reklamację), a także podejrzane wiadomości od oszustów (SMS-y, e-maile, komunikaty). Te materiały dowodowe będą niezwykle ważne w procesie wyjaśniania sprawy oraz ewentualnym postępowaniu sądowym.

5. Skonsultuj się z prawnikiem. Choć nie jest to formalny obowiązek, pomoc doświadczonego prawnika od spraw bankowych może być decydująca. Specjalista doradzi Ci, jak dalej postępować, pomoże przygotować skuteczne pisma (np. odpowiedź na odmowę uznania reklamacji) i w razie potrzeby przygotuje pozew przeciwko bankowi. Prawnik zadba o Twoje interesy na każdym etapie sprawy i zwiększy szanse na szybkie odzyskanie pieniędzy.

Jakie metody działania stosują oszuści przy kradzieży środków z kont bankowych?
Przestępcy ciągle modyfikują swoje techniki, aby ominąć zabezpieczenia bankowe i wykorzystać nieuwagę klientów. Do najczęstszych metod, które prowadzą do nieautoryzowanych transakcji, należą m.in.:

• Phishing (fałszywe wiadomości i strony internetowe): Oszust podszywa się pod znaną instytucję (np. bank, operatora płatności lub popularny sklep internetowy) i wysyła do ofiary przekonująco wyglądające wiadomości e-mail lub SMS. Wiadomości te zazwyczaj zawierają informację o rzekomym problemie (np. blokada konta, niezapłacona faktura, dopłata do przesyłki) oraz link kierujący na fałszywą stronę logowania. Strona ta jest łudząco podobna do prawdziwej witryny banku lub firmy i służy wyłudzeniu danych logowania, haseł czy kodów autoryzacyjnych. Gdy ofiara poda swoje dane na takiej podstawionej stronie, trafiają one prosto do oszustów, którzy następnie mogą wykonać transakcje na jej rachunku.

• Fałszywe telefony z banku (vishing): Coraz częściej oszuści dzwonią do klientów banków, podszywając się pod pracowników infolinii bankowej lub nawet funkcjonariuszy policji. Dzięki technologii spoofingu numeru telefonu potrafią wyświetlić się na wyświetlaczu ofiary jako oficjalny numer banku. Pod pretekstem np. „zablokowania ataku hakerskiego” lub „zabezpieczenia pieniędzy” nakłaniają ofiarę do podania loginu i hasła, kodów SMS, a nawet zainstalowania aplikacji do zdalnego pulpitu (takiej jak AnyDesk lub TeamViewer). Ofiara, będąc przekonana, że rozmawia z prawdziwym bankowcem i działając w pośpiechu ze strachu przed utratą oszczędności, wykonuje polecenia oszusta. W ten sposób przestępcy przejmują kontrolę nad kontem bankowym i mogą wykonać przelewy na własne rachunki.

• Złośliwe oprogramowanie i aplikacje (malware, smishing): W tej metodzie oszustwo dokonuje się poprzez nakłonienie ofiary do zainstalowania na swoim urządzeniu złośliwego programu. Może się to odbyć np. poprzez SMS lub e-mail z linkiem: wiadomość informuje o pilnej potrzebie kliknięcia (dotyczy rzekomej niedopłaty, przesyłki kurierskiej, wiadomości głosowej itp.), co przekierowuje na fałszywą stronę. Następnie pojawia się prośba o pobranie aplikacji na telefon (rzekomo w celu rozwiązania problemu). Taka aplikacja okazuje się malware, które po zainstalowaniu przejmuje kontrolę nad urządzeniem ofiary. Może podsłuchiwać wpisywane hasła, przechwytywać kody SMS, a nawet inicjować operacje bankowe. W efekcie przestępcy uzyskują pełny dostęp do bankowości elektronicznej ofiary i mogą wyprowadzić środki z jej konta. Usunięcie takiego złośliwego oprogramowania bywa trudne, dlatego najlepiej zapobiegać – zawsze ostrożnie podchodzić do wiadomości nakłaniających do instalacji jakichkolwiek aplikacji z nieznanych źródeł.

• Kradzież danych karty płatniczej (skimming): Innym sposobem jest pozyskanie danych karty kredytowej lub debetowej ofiary i wykonanie przy ich użyciu transakcji bez wiedzy właściciela karty. Przestępcy potrafią instalować specjalne nakładki skanujące na bankomatach lub terminalach płatniczych w sklepach – kopiują one pasek magnetyczny i odczytują PIN karty (np. za pomocą miniaturowej kamery). Zdarza się też wyciek danych kart z niezabezpieczonych serwisów internetowych. Mając dane karty (numer, datę ważności, kod CVV/CVC), oszust może dokonywać płatności internetowych lub nawet stworzyć duplikat karty i wypłacać pieniądze z bankomatu. Właściciel karty często dowiaduje się o problemie dopiero widząc obciążenia na wyciągu bankowym, których sam nie wykonywał.

• Wyłudzenie kredytu lub pożyczki na cudze dane: Coraz częściej ofiary nieautoryzowanych transakcji dowiadują się, że ktoś zaciągnął kredyt lub pożyczkę na ich nazwisko. Dzieje się tak, gdy oszust wejdzie w posiadanie pełnych danych osobowych ofiary (np. poprzez phishing, włam do bazy danych lub wykradzenie dokumentów) i wykorzysta je do zaciągnięcia zobowiązania finansowego online. Bank, myśląc że to klient wnioskuje o pożyczkę, uruchamia środki, które trafiają do oszustów, a prawdziwy klient zostaje z długiem, o którym nic nie wiedział. W takiej sytuacji poszkodowany musi jak najszybciej podjąć działania prawne w celu unieważnienia umowy kredytowej zawartej bez jego wiedzy i zgody. Nasza kancelaria pomaga również w takich sprawach, dążąc do uznania umowy za nieważną oraz do usunięcia niesłusznych zapisów z historii kredytowej ofiary.

Skorzystanie z pomocy prawnika nie jest formalnie obowiązkowe, ale w praktyce bywa niezwykle cenne. W teorii poszkodowany konsument może sam złożyć reklamację w banku, a gdy bank odmówi zwrotu – wnieść pozew do sądu. Warto jednak pamiętać, że banki dysponują doświadczonymi zespołami prawnymi i często konsekwentnie odrzucają roszczenia klientów, licząc że zniechęcą ich do dalszej walki. Postępowanie sądowe przeciwko bankowi bywa skomplikowane: wymaga znajomości przepisów (nie tylko ustawy o usługach płatniczych, ale też kodeksu cywilnego i procedury cywilnej), terminów oraz tego, jakie dowody należy przedstawić, aby wygrać sprawę. Dobry prawnik specjalizujący się w sprawach bankowych potrafi zbudować silną argumentację i właściwie reprezentować interesy klienta. Pomoże skompletować niezbędne dokumenty, sformułować pozew zgodnie z wymogami formalnymi oraz będzie reprezentować Cię przed sądem, co zdejmie z Ciebie ciężar bezpośredniej walki z instytucją finansową. Zaangażowanie kancelarii prawnej znacznie zwiększa szansę na pozytywny finał – odzyskanie skradzionych środków czy unieważnienie niezasadnie zaciągniętego kredytu. Wielu klientów przytłoczonych procedurami czuje ulgę, gdy ich sprawą zajmuje się profesjonalista, a koszty pomocy prawnej często można odzyskać od banku w ramach wygranego procesu. Dlatego zalecamy skorzystanie z doświadczonego prawnika przy dochodzeniu roszczeń z tytułu nieautoryzowanych transakcji.

Zalecamy kontynuowanie spłaty kredytu do czasu uzyskania prawomocnego rozstrzygnięcia lub ewentualnego postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia (np. zawieszenia obowiązku spłaty rat). W indywidualnych przypadkach możliwe jest uzyskanie takiego zabezpieczenia – zajmiemy się jego przygotowaniem i złożeniem wniosku.